Administrator Ta odpowiedź cieszy się zainteresowaniem. Ismer Napisano 24 Października 2019 Administrator Ta odpowiedź cieszy się zainteresowaniem. Udostępnij Napisano 24 Października 2019 Jarzębina – Sorbus należy do rodziny różowatych – Rosaceae. Pomimo, że jest popularną rośliną, niewiele poważniejszych dzieł medycznych uwzględnia ją w opisach. Obecnie coraz częściej jest pomijana w publikacjach zielarskich. Surowcem jest owoc i kwiat jarzębiny – Fructus et Flos Sorbi. Najbardziej rozpowszechniony gatunek to jarzębina (jarząb) pospolita – Sorbus aucuparia Linne. Owoce jarzębiny można kupić w sklepach ze zdrową żywnością i w sklepach zielarskich (suszone, kandyzowane). W kraju i za granicą można także spotkać owoce jarzębiny kandyzowane w polewie czekoladowej. Spożyte w dużych ilościach wywołują rozwolnienie. W medycynie ludowej owoce jarzębiny są wykorzystywane w leczeniu kamicy nerkowej, cukrzycy, reumatyzmu, zaburzeń metabolicznych i artretyzmu. Zwiększa wydalanie kwasu moczowego. Działa odtruwająco. Zapobiega hipowitaminozie C. Pobudza przemianę materii. Owoce jarzębiny są zasobne w alkohol cukrowy sorbitol (3-10%), w kwas sorbowy (0,10-0,15%), witaminę C (160 mg%), katechiny (114-412 mg%), flawonoidy (150-400 mg%), karoten (0,53-4,62 mg%), kwas jabłkowy (2,01-2,7%), fruktozę (4,3%), glukozę (3,8%), sacharozę (0,7%), aminokwasy (235,9 mg%), garbniki (0,3%), kwas parasorbowy (0,8%); pektyny 0,39%; sole mineralne 0,85%; cukier inwertowy 5,85%. Owoce zawierają kwas bursztynowy, winowy, cytrynowy, winowy; antocyjany, pektyny. Owoce zbierane po pierwszym przymrozku mają mniej witaminy C, ok. 40-50 mg%. Owoce przemrożone są słodsze i smaczniejsze. Z owoców można sporządzić marmolady, nalewkę, dżem, sok, syrop. Suszenie polecam przeprowadzać w uchylonym piekarniku, w temp. 50-80 st. C Owoc jarzębiny zawiera tyle samo pektyn co owoc jabłoni dzikiej. W pestkach owoców zawarta jest witamina B17 (amigdalina). Rozgniecione pestki stanowią dobre jej źródło, co w niektórych terapiach może być wykorzystane. Zawartość witamin w owocach jarzębiny pospolitej: Witamina A 13 000 j.m., witamina K 400 ug%, witamina P 400 mg% Cenne są także owoce jarzębiny szwedzkiej – Sorbus intermedia Persoon, jarzębiny pośredniej – Sorbus hybrida, jarzębiny mącznej – Sorbus aria (L.) Crantz i jarzębiny brekinii (brzęk) – Sorbus torminalis (L.) Crantz Adam Lonicer – Adamus Lonicerus (1528-1586) stosował owoc jarzębiny w leczeniu niedomogów wątroby i nerek oraz terapii puchliny wodnej (obrzęków). Johann Friedrich Osiander (1787-1855) zalecał owoc jarzębiny w terapii obrzęków, puchliny wodnej i obstrukcji. Hugo Schulz (I połowa XX wieku) opisał owoce jarzębiny jako środek diuretyczny i przydatny w leczeniu łagodnych nieżytów przewodu pokarmowego. Künzle (1921 r.) proponuje odwar z owoców jarzębiny do płukania gardła przy chrypce. Wg Madaus’a wyciągi z owoców jarzębiny to środek moczopędny, rozwalniający kał, przeciwreumatyczny i przeciwkamiczy. Zalecał owoc jarzębiny w leczeniu i profilaktyce kamicy moczowej. Znany fitoterapueta dr Leonard de Verdmon Jacques (1927 r.) stosował odwar z owoców jarzębiny w leczeniu puchliny brzusznej i upławów. Fructus Sorbi aucupariae są tematem monografii nr 122 z 6 VII 1988 r. wydanej przez Komisję E. Komisja E - z braku dowodów naukowych uzasadniających zastosowanie jarzębiny w leczeniu chorób - nie zaleca jej stosowania. Oczywiście Komisja E zwróciła uwagę na kwas parasorbowy (obecny w owocach), który działa drażniąco na błony śluzowe i skórę. Kwas ten jest związkiem bardzo labilnym (niestabilnym), ulega rozkładowi podczas suszenia, parzenia i gotowania owoców i nie stanowi w rzeczywistości żadnego zagrożenia. Owoce jarzębiny stanowią źródło bioflawonoidów, czyli witaminy P (nie mylić z PP), które uszczelniają i wzmacniają śródbłonki naczyń krwionośnych i wzmagają oraz przedłużają aktywność witaminy C. Napar i odwar z owoców korzystnie działa na skórę. Można je użyć do pielęgnowania skóry suchej, szybko wysychającej, zmęczonej i z plamami. Sorbitol zawarty w owocach podniesie wilgotność skóry. Witaminy, cukry, aminokwasy, sole mineralne odżywią komórki skóry. Flawonoidy, kwasy działają antyseptycznie i zakwaszająco oraz przeciwzapalnie. Generalnie pielęgnowanie skóry odwarem i naparem z owoców podnosi jej nawodnienie, elastyczność i sprężystość. Polecam nie tylko przemywanie, ale również okłady. Jarząb wybiela skórę, zmniejsza “worki i cienie pod oczami”. Odwar z owoców jarzębiny hamuje rozwój bakterii i grzybów w jelitach i na skórze (duże dawki, ok. 400 ml doustnie). Rozluźnia kał, a w dużych dawkach działa przeczyszczająco. Wzmaga diurezę i wydalanie metabolitów azotowych. Należy do środków czyszczących krew. Wzmaga wydzielanie żółci. Moim zdaniem nie działa rozkurczowo, wręcz przeciwnie, wzmaga perystaltykę jelit i wydzielanie soków trawiennych. Odwar może być przyjmowany w okresie zimowym jako źródło łatwo przyswajalnych soli mineralnych i witamin. Korzystnie działa w reumatyzmie, dnie moczanowej, przy kamicy moczowej, chorobach skórnych, otyłości, cukrzycy i miażdżycy. Owoc jarzębiny w mieszankach – warto podawać w przebiegu infekcji układu moczowego i przy obrzękach. Kwiaty jarzębiny są surowcem zasobnym w trójterpeny (kwas ursolowy), flawonoidy (izokwercytryna) i fitosterole (beta-sitosterol). Napar z kwiatów działa rozkurczowo na mięśnie gładkie, rozszerza naczynia wieńcowe i oskrzela (szczególnie w nalewce), wzmaga diurezę, działa przeciwzapalnie i przeciwalergicznie. Napar z kwiatu jarzębiny gorąco polecam w leczeniu i profilaktyce przerostu gruczołu krokowego, zapalenia układu moczowego, przy nieżytach żołądka i jelit, w chorobie wieńcowej, przy pękających naczynkach włosowatych, chorobach alergicznych, w przeziębieniu. Także odwar z owoców jest pomocny w grypie i przeziębieniu oraz przy gorączce, podobnie jak napar z kwiatu jarzębiny. Napar z kwiatów – Infusum Sorbi: 1 łyżkę rozdrobnionych kwiatów zalać 1 szklanką wrzącego mleka lub wody. Po 20-30 minutach przecedzić. Pić po 1/2 szklanki naparu 2-4 razy dziennie, zależnie od choroby. W nieżytach układu oddechowego, grypie, przeziębieniu dodać sok malinowy, miód i pić częściej. Można podawać dzieciom. Środek bezpieczny. Naparem przemywać skórę podrażnioną, zapalnie zmienioną, z rozszerzonymi naczyniami, plamicami i wypryskami. Na oczy czynić okłady z naparu przy zapaleniu spojówek, zmęczeniu oczu, opuchnięciu powiek. Odwar z owoców – Decoctum Sorbi: 1-2 łyżki owoców rozdrobnionych zalać 1 szklanką wody, gotować 5 minut, odstawić na 30 minut, przecedzić. pic 1-4 szklanki dziennie odwaru, najlepiej z miodem lub sokiem owocowym. Wartościowy przy gorączce, zwłaszcza z maliną i równoczesnym podaniu salicylanów lub ziół salicylowych. Odwar stosować do pielęgnowania skóry i do okładów na oczy. Jarzębina nadaje się do robienia win (mieszanki, uwaga na uszkodzone pestki, które hamują fermentację). Owoce jarzębiny do wina powinny być przemrożone. Dobrze je sparzyć i zagotować, aby pobyć się nieco kwasu sorbowego, który hamuje fermentację. Najlepiej mieszać z jabłkami, winogronami, morelami, śliwkami. Intrakt z jarzębiny – Intractum Sorbi: 100 g kwiatów lub owoców rozdrobnić i zalać 500 ml alkoholu 40-60% lub rumu. Wytrawiać przynamniej 14 dni. Można dodać miód klarowny, przyprawy korzenne jeśli ktoś lubi (kora Casia, cynamonowa, goździki, kardamon). Zażywać 1 raz dziennie po kieliszeczku przez 2 tygodnie. Stosować co 2-3 miesiące taką kurację. Pomocny w leczeniu choroby wieńcowej, przerostu gruczołu krokowego (kwiaty), zaburzeń krążenia obwodowego (kwiaty), dla przyśpieszenia przemiany materii (owoce) i wzmocnienia (kwiaty, owoce). W leczeniu obrzęków (puchliny wodnej) zalecam intrakt 1:3 i wino jarzębinowe, bowiem wówczas trzeba zażywać środki moczopędne, a równocześnie ograniczać przyjmowanie płynów (stąd napary i odwary nie zawsze są wskazane, chyba że zastosujemy stężone wyciągi wodne – przyjmowane wtedy w małych ilościach). Kwas sorbowy (E 200) = Sorbic acid, dla celów przemysłowych jest otrzymywany syntetycznie. Ma postać białego lub lekko kremowego proszku, o kwaśnym posmaku. W farmacji, w przemyśle kosmetycznym i przemyśle spożywczym jest stosowany jako konserwant. Ulega sublimacji w temp. ok. 80 stopni C. W ustroju ulega beta-oksydacji. Nie jest szkodliwy. Zawarty w kosmetykach i w obecności innych kwasów, parabenów, alkoholu benzylowego i fenoksyetanolu oraz związków uwalniających formaldehyd, kwas sorbowy może podrażniać skórę i wywoływać wypryski oraz pokrzywkę. Jest trudno rozpuszczalny w zimnej wodzie (0,16 g), lepiej w gorącej wodzie (3,9 g) i etanolu (13 g). Dlatego wprowadzono dodatkowo lepiej rozpuszczalne sole sodowe i potasowe kwasu sorbowego (sorbinian sodu i potasu; sorbinian wapnia jest bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie). W farmacji i kosmetyce kwas sorbowy jako konserwant: w stężeniu 0,2-0,3%. U bakterii i grzybów kwas sorbowy hamuje dehydrogenazy, dlatego hamuje ich procesy życiowe. Jest skuteczniejszy od kwas benzoesowego, jednak znacznie droższy. Najlepiej działa w odczynie kwaśnym. Hamuje rozwój Candida, Acetobacter, Clostridium, Escherichia, Enterobacter, Propionibacterium, Salmonella, Vibrio, Staphylococcus, Pseudomonas, Sarcinia, protesu, Achromobacter, bacillus. Słabo działa na bakterie kwasu mlekowego. W przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym wykorzystywany jest także sorbitol, dawniej uzyskiwany z owoców jarzębiny, obecnie syntetycznie (uwodornienie D-glukozy; katalizatorem jest nikiel). Sorbitolum = D-glucitol (E 420) jest alkoholem sześciowodorotlenowym. Ma postać krystalicznego proszku bez zapachu o słodkim smaku. Łatwo rozpuszczalny w wodzie (80 g). W obrocie jest nawet dostępny syrop sorbitolowy. Jest wchłaniany z przewodu pokarmowego. W dawce ponad 30 g działa rozwalniająco (środek przeczyszczający osmotyczny). Pełni rolę substancji słodzącej, wiążącej, utrzymującej wilgotność produktu. Nadaje gęstą konsystencję jako syrop. Jest dobrym nośnikiem. W kapsułkach żelatynowych stanowi plastyfikator (5-20%). Roztwór 5,48 jest izotoniczny z surowicą krwi. źródło: dr. H.Różański 2 11 Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania...
Ekspert Ta odpowiedź cieszy się zainteresowaniem. Eufemia Napisano 28 Października 2019 Ekspert Ta odpowiedź cieszy się zainteresowaniem. Udostępnij Napisano 28 Października 2019 (edytowane) Jarząb pospolity (Jarzębina) Inne nazwy: jarząbek, jarząb zwyczajny, skorus, skoruch. Jarzębina, czy orzębina — jak ją niegdyś nazywano, według niektórych legend stworzona została przez Boga dla ozdobny świata, a także nakarmienia dzikich ptaków i zwierząt. Żywią się nią sójki, gile, orzechówki, sikorki, jemiołuszki i inne ptaki a także sarny, jelenie, borsuki, dziki, lisy i wiewiórki. Słowem są one jednym z ważniejszych bogactw naturalnej leśnej spiżarni. Wysoko cenią ją również pszczelarze; zaliczana jest do ważnych roślin miododajnych, których kwiaty licznie odwiedzane są przez pszczoły. Jarząb pospolity spotykamy w wiejskich przesądach i obrzędach. Niestety, w wielu z nich uważany jest za drzewo będące siedliskiem zła. A jedna z legend Łemków głosi nawet, że na jarzębinie powiesił się Judasz. Wierzono też kiedyś we wróżebną moc jarząbka: kiedy jesienią zaczynał zrzucać czerwone korale, miało to być zapowiedzią wojny, epidemii lub klęski nieurodzaju. Ale równocześnie wplatano go w wieniec dożynkowy — po to, by zboże urodziło się dorodne. Owoce jarzębiny chronić miały przed natręctwami nocnych strachów i właśnie dlatego wieśniacy przed wyjściem nocą z chaty wkładali za pas lub do kieszeni czerwone korale tego drzewa. Owoce jarzębiny zbieramy od sierpnia do października, kwiaty od maja do czerwca. Kwiaty zbieramy również w pogodne dni, w początkach kwietnia, ścinając wtedy całe kwiatostany. Można je suszyć w warunkach naturalnych w całych kwiatostanach, przy dobrym przewiewie powietrza. Wysuszone możemy osmyknąć ręcznie lub otrzeć na sitach, później trzeba starannie odsiać szypułki. Owoce jarzębiny bogate są w kwasy organiczne (zawierają m.in. kwas jabłkowy, winowy, parasorbowy, sorbowy). Ponadto wykryto w nich garbniki, kwasy wielofenolowe, cukry proste, sporo witaminy C (więcej niż w cytrynie!), prowitaminę A oraz witaminy B, E, PP i K, a także mikroelementy, przede wszystkim miedź i magnez. Jeden z zawartych w świeżych owocach jarzębiny kwasów organicznych - parasorbowy - może wywoływać wymioty i biegunki. Na szczęście rozpada się on bardzo łatwo w trakcie suszenia, gotowania, a nawet mrożenia. Owoce działają przeciwzapalnie w drogach moczowych i w przewodzie pokarmowym. Nieznacznie zwiększają wydalanie moczu. Stosuje się je pomocniczo w zaburzeniach krążeniowych i trawiennych. Ze względu na zawartość witaminy C oraz prowitaminy A owoce jarzębiny zalecane są jako środek przeciwko awitaminozie. Dzięki występowaniu witaminy PP stosowane są profilaktycznie w arteriosklerozie i w chorobie nadciśnieniowej. Proszek z owoców. Suszone owoce mielemy w młynku i przyjmujemy 2 razy dziennie po jednej płaskiej łyżce proszku po jedzeniu, popijając przegotowaną wodą. Kurację taką, trwającą około 2 miesięcy, przeprowadzamy przy przewlekłych niedomaganiach nerek, wątroby i pęcherzyka żółciowego. Napar z owoców. Pół łyżki suszonych, mielonych owoców zalewamy szklanką wrzątku i trzymamy na bardzo małym ogniu pod przykryciem przez około 20 minut (ponieważ substancje zawarte w komórkach owoców trudno przechodzą do wody). Pijemy 3 razy dziennie po pół szklanki przy przewlekłych niedomaganiach nerek, wątroby i pęcherzyka żółciowego, ale także dla wzmocnienia pracy serca i przeciwko sklerozie. Sok z owoców. Korale jarzębiny oddzielamy od szypułek, dokładnie myjemy pod bieżącą wodą, zasypujemy cukrem (0,5 kg cukru na 1 kg owoców) i pozostawiamy na około 5 godzin. Całość gotujemy przez 30—40 minut, studzimy, odcedzamy sok i zlewamy do butelek. Pijemy 1 łyżeczkę soku przed każdym posiłkiem przy niedokwasocie. Konfitury z jarzębiny. Wspomniałem już, że jarzębina korzystnie wpływa na nasze trawienie. Dlatego powinna być na co dzień obecna w naszej kuchni. Kiedyś w polskich domach bardzo popularne były konfitury jarzębinowe. Oto przepis, który w Wiadomościach Zielarskich przypomina dr E. Pirożnikow: „Konfitury sporządza się z odgoryczonych i umytych owoców. Zalewa się je chłodnym syropem ugotowanym z 1,5 kg cukru i 0,6 1 wody na 1 kg owoców. Na drugi dzień syrop zlewa się i zagotowuje i po ochłodzeniu powtórnie zalewa owoce. Na trzeci dzień konfitury trzeba dogotować na małym ogniu do uzyskania odpowiedniej gęstości. Jeżeli chcemy uprościć pracę, to można gotować do końca konfitury w pierwszym dniu, ale wtedy owoce pomarszczą się". Od siebie już dodam, że owoce można najprościej odgoryczyć przez zamrożenie ich na jedną dobę w zamrażarce lub przez kilkakrotne zanurzenie na kilka sekund w gorącej wodzie, takiej, co to przed chwilą dopiero przestała wrzeć. Oczywiście korale jarzębiny możemy stosować jako cenny składnik wieloowocowych dżemów i powideł, a także jako doskonały dodatek do mięs. Ale uwaga! Ponieważ przetwory z jarzębiny zawierają wiele różnych kwasów, chorzy na nadkwasotę żołądka i dwunastnicy powinni spożywać je z pewną ostrożnością, a jesienią i wiosną nawet unikać. Nie sposób nie wspomnieć, że owoce jarzębiny używane są do wyrobu wódek, tzw. jarzębiaków. Piękne, czerwone owoce jarząbu pospolitego były cenioną przyprawą już w starożytnym Rzymie. W medycynie ludowej używano ich dla wzmocnienia pracy serca i naczyń krwionośnych. Polscy zielarze już wiele lat temu zalecali korale jarząbu przy krwawych biegunkach, chorobach płuc, wątroby i w tzw. puchlinie wodnej, występującej przy niewydolności nerek. M. Ziółkowska w swojej książce "Gawędy o drzewach" podaje przepis zaczerpnięty wprost z praktyk magicznych, w którym dzięki jarzębinie wszelkie krosty i wrzody znikały ponoć jak przysłowiowa kamfora. Oto jak powinien wyglądać ów magiczny zabieg: ,,Ludziom krostawym, którym nie pomagała nawet siwa rosa, gdy się w niej o brzasku walali, wystarczyło wziąć garść dostojałych jagód orzębiny i w nowy piątek, czyli pierwszy piątek miesiąca, pójść o północy pod przydrożny krzyż albo jeszcze lepiej pod bramę cmentarza z krzyżem, tam rozgnieść na każdej kroście osobną jagódkę, po czym cisnąć wykorzystane jagódki za siebie mówiąc — krosty, krościenice i wrzody, jak orzębinie jagody, wyrzucam was!" Również praktyki magiczne zalecały jarzębinę na zmniejszenie pobudliwości płciowej. Wystarczy ponoć zawiesić ledwie gałązkę jarzębiny nad łóżkiem hożej dziewczyny czy zalotnego chłopaka, by natychmiast „nieskromne chęci uśmierzyć". Jarząb pospolity ma kilka odmian: np. tzw. słodką, o słodkich owocach, i zwisającą — z bardzo długimi, zwisającymi aż do ziemi gałęziami. W Polsce występuje też 20—25 metrowy jarząb brekinia (zwany niekiedy brząkiem) o jajowatych brunatnych owocach, jarząb mączny (zwany mąkinią), którego szkarłatne korale wielkości czereśni mają smak mączysty, jarząb szwedzki o intensywnie pomarańczowoczerwonych owocach — dziko rosnący tylko nad Bałtykiem, wreszcie jarząb tzw. nieszypułkowy o owocach początkowo pomarańczowych, a później brunatnych. W naszych ogrodach, obok pospolitego, spotykamy także jarząb domowy o koralach brunatniejących, a po uleżeniu... bardzo smacznych! źródło: Zioła czynią cuda, A.Skarżyński Edytowane 28 Października 2019 przez Eufemia 2 10 Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania...
Rekomendowane odpowiedzi
Dołącz do dyskusji
Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.
Uwaga: Twój wpis zanim będzie widoczny, będzie wymagał zatwierdzenia moderatora.