Bobrek trójlistny wspomaga układ pokarmowy i uspokaja

[Ismer]

Bobrek trójlistkowy – Menyanthes trifoliata Linne, z rodziny bobrkowatych – Menyanthaceae

zawiera glikozydy sekoirydoidowe (dihydrofoliamentyna, mentiafolina, loganina = meliatyna), flawonoidy (rutyna, kemferol, hiperozyd), garbniki (do 7%), kwasy fenolowe, (protokatechowy, kwas chlorogenowy, ferulowy, kawowy), kumaryny (skopoletyna, brajlina, skoparon), triterpeny (kwas betulinowy), estry alkoholu cerylowego z kwasem mrówkowym, octowym, masłowym i palmitynowym; sole mineralne do 10% (mangan, żelazo), fitosterole, cholinę, olejek eteryczny bogaty w aldehyd benzoesowy i cytronelol; alkaloidy (gencjanina).

 

Opis

Bylina o grubym pełzającym kłączu; liście duże, trójlistkowe, o listkach odwrotnie jajowatych; kwiatostany groniaste na bezlistnych, do 30 cm wys. szypułkach; kielich o 5 w dole zrośniętych działkach; korona delikatna, nieco mięsista, biała lub różowawa, lejkowata, do połowy długości podzielona na 5 łatek, pokrytych od strony wewnętrznej soczystymi włoskami; pręcików 5; słupek 1; owocem jest torebka. Rozpowszechniony w całej Polsce; rośnie na mokrych łąkach, na bagnach, w wilgotnych jasnych lasach i w rowach.

 

Surowiec

Surowcem jest liść - Folium Menyanthidis, FP III, IV i V; dawna nazwa brzmi Folium Trifolii fibrini (aquatici). Surowiec /Herba Lux, Herbapol, Kawon, Zioła Lecznicze Boguccy) można nabyć w sklepach zielarskich i w aptekach (opak. 25 i 50 g) lub pozyskać ze stanu naturalnego. Liście zbiera się w maju i czerwcu. Suszy się je w normalnej temp., potem mieli i przesypuje do szczelnego opakowania. Można także wykorzystywać całe ziele bobrka - Herba Menyanthidis.

Najwartościowszy surowiec pochodzi z kwitnących roślin. Dawniej wyizolowaną substancję gorzką z bobrka określano mianem meniantyny. Meniantyna hydrolizuje do meniantolu i monosacharydów.

 

Skład chemiczny

Ziele i liście zawierają glikozyd goryczowy (ok. 1%) zwany menyantyną oraz meliantynę, hyperozyd, rutozyd, trifoliozyd, alkaloidy (gencyaninę, gencyanidynę, gencyalutynę), garbniki, kwasy organiczne (protokatechowy, kawowy), karoten, saponiny, pektyny, sole jodu, manganu i żelaza.

 

Wskazania: brak łaknienia, atonia jelit, brak żółci, zaburzenia trawienia, niedobór jodu, zaburzenia metabolizmu, zdenerwowanie, żółtaczka, niedokrwistość, ogólne osłabienie, kurcze jelitowe, bóle brzucha, zaburzenia miesiączkowania, zaparcia, choroby skórne (trądziki, łuszczyca), gorączka, upławy.

 

Działanie i zastosowanie

Wyciągi z ziela i liści działają uspokajająco, przeciwgorączkowo, żółciopędnie, antyseptycznie, przeciwzapalnie; wzmagają wydzielanie soku żołądkowego i trzustkowego, pobudzają łaknienie i trawienie. Działanie to występuje po 30 minutach po zażyciu leku. Ziele bobrka pobudza przemianę materii.

Preparaty z bobrka pobudzają wydzielanie śliny, soku żołądkowego bogatego w kwas solny i enzymy, soku trzustkowego, jelitowego i żółci. Nasilają apetyt, poprawiają wydatnie trawienie i przyswajanie składników pokarmowych. Jest to surowiec gorzki.

Zapobiega atonii przewodu pokarmowego, dyspepsji (niestrawności), zastojom żółci i zgadze. Zmniejsza nudności. Pobudza przemianę materii. Dawniej zalecany w profilaktyce choroby lokomocyjnej i morskiej.

Napar z liści bobrka – Infusum Fol. Trifolii fibrini (=Menyanthidis) 5-10%: 1-2 szklanki naparu dziennie, najlepiej przed jedzeniem, po 1/2-1/3 szklanki.

Nalewka bobrkowa – Tinctura Menyanthidis (=Trifolii fibrini) 1:5, dobra przy nudnościach i zaburzeniach trawiennych w trakcie podróży: 5-10 ml 2 razy dziennie lub częściej , ale wówczas po 20-30 kropel. Dawniej stosowano także doustnie sproszkowany liść – Pulvis Fol. Trifolii fibrini = Menyanthidis po 2-3 g. Bobrek polecano również w leczeniu chorób skórnych na tle zaburzeń metabolicznych. Bobrek działa ochronnie na miąższ wątroby i rozkurczowo. Irydoidy hamują rozwój drobnoustrojów.

W XIX wieku napar sporządzano z liści bobrka w ilości 5-15 g/180 ml wrzątku.

 

Herbatka ze świeżych lub suchych liści bobrowych (dawniej trójliść, trojan lub koniczyna wodna) poprawia nastrój.

 

Bobrek nadaje się do wytwarzania nalewek i wódek gorzkich oraz piwa, zamiast chmielu. Zastępuje centurię i goryczkę.

W większych dawkach rozwalnia kał. Przedawkowany wywołuje wymioty i biegunkę.

 

Zwierzęta chętnie spożywają bobrek, pomimo, że jest on gorzki. W weterynarii podawano bobrek zwierzętom jako środek tonizujący, poprawiający trawienie, w chorobach skórnych i reumatycznych, przy braku apetytu i osłabieniu. Dawki Folium Menyanthidis lecznicze dzienne: konie 10-20 g; bydło 25-50 g; świnie 2-5-10 g; pies 0,5-2 g; drób 0,2-1 g.

 

Napar:

2 łyżki ziela lub samych liści zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po lub przed jedzeniem po 50-100 ml; dzieci: 1 r. ż. - 12 ml, 3 r. ż. - 21 ml, 7 r. ż. -- 34 r. ż., 10 r. ż. - 45 ml, 15 r. ż. - 50-70 ml, 2-3 razy dz.

 

Nalewka bobrkowa - Tinctura Menyanthidis:

pół szkl. ziela lub samych liści zalać 400 ml wódki; macerować 14 dni; przefiltrować. Zażywać 2-3 razy dz. po 1 łyżeczce w 50 ml wody przegotowanej.

Nalewką przemywać tłustą skórę z trądzikiem; może ona wyleczyć wiele innych chorób dermatologicznych.

 

Proszek:

suche liście zmielić w młynku do kawy na drobniutki proszek. Zażywać 2-3 razy dz. po pół łyżeczki; dobrze popić.

 

źródło: dr. H.Różański