Hibiscus (róża chińska, ketmia)

[Ismer]

 

Ketmia - róża chińska - Hibiscus rosa sinensis L.

Rodzaj Hibiscus obejmuje około 200 gatunków. Zaliczany jest do rodziny ślazowatych (malwowatych) – Malvaceae. Mniej znana polska nazwa ketmii, czyli hibiskusa to proświrnik.

Najbardziej znanym gatunkiem jest ketmia szczawiowa – Hibiscus sabdariffa L. i ketmia róża-chińska – Hibiscus rosa sinensis.

Surowcem leczniczym ketmii jest kwiat – Flos Hibisci, a właściwie kielich i kieliszek. Kielich i kieliszek ketmii szczawiowej są zbierane w czasie owocowania, po czym suszone. Mają słodko kwaśny smak i mało wyczuwalny zapach.

Cały kwiat ketmii róży chińskiej jest ścinany w czasie kwitnienia i suszony w ciemnym miejscu.

 

Kwiat ketmii to składnik herbat smakowych, napojów, mieszanek ziołowych. Nadaje piękną czerwoną barwę i kwaskowaty smak. Ekstrakt z hibiskusa w proszku jest dodawany również do herbat rozpuszczalnych, granulowanych, napojów w proszku do rozpuszczania, niektórych słodyczy. Kwiat ketmii szczawiowej i róży chińskiej można kupić w sklepach zielarskich, ze zdrową żywnością, herbaciarniach, . Są całe wysuszone kielichy z kieliszkami, jak i rozdrobnione.

 

Hibiskusy (kwiat) mają zbliżony skład chemiczny i właściwości lecznicze, zawierają: ok. 11% cukrów, ok. 1,5% białek, 0,1-0,15% tłuszczów, 1% popiołu, 0,16% wapnia, 0,06% fosforu, 0,0038% żelaza, 0,005-0,014% witaminy C, 13% mieszaniny kwasu jabłkowego i cytrynowego, kwas hibiskusowy = hibiscic acid (lakton kwasu hydroksycytrynowego), antocyjany – ok. 1,5% (3-sambubiozyd delfinidyny i cyjanidyny, określane dawniej jako hibiscin = hibiscyna), pektyny (ok. 2%), kwas winowy, szczawiowy, galakturonowy, hydroksyflawony (gossipetin), fitosterole. Glukozyd flawonolowy hibiscitrin (hibiscytryna) uwalnia aglikon – hibiscetin (hibiscetyna).

W korzeniach ketmii występują saponiny i kwas winowy.

Nasiona hibiskusa zawierają olej i fitosterole (beta sitosterol ok. 60%; kampasterol ok. 16%).

 

Ketmia róża chińska była używana w lecznictwie już w starożytnych Indiach.

Wodne wyciągi z ketmii działają immunostymulująco, orzeźwiająco, estrogennie, antyoksydacyjnie, regulująco na wypróżnienia (lekko rozwalniająco), hipotensyjnie (obniżają ciśnienie tętnicze krwi), przeciwgorączkowo i przeciwmiażdżycowo.

Napar zakwasza mocz, zwiększa perystaltykę układu moczowego, nasila diurezę.

Hibiskus pobudza trawienie, zwiększając wydzielanie soków trawiennych. Zawiera składniki ochraniające miąższ wątroby. W większych dawkach zwiększa wydzielanie żółci i rozszerza naczynia wieńcowe.

Działa rozkurczająco na mięsień macicy.

Stosowany na czczo hamuje rozwój drożdżaków i niektórych pierwotniaków w układzie pokarmowym.

 

Zewnętrznie zastosowane (wyciągi wodne: napar, odwar) na skórę działają antyseptycznie, przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie. Hamują odczyny alergiczne. Stosowane są do leczenia trądziku, wyprysków, pokrzywki, owrzodzeń. Okłady z naparu zmniejszają obrzęk wywołany urazami (podobnie jak kwaśna woda – płyn Burowa, altacet).

Okłady z naparu z kwiatu hibiskusa na oczy i twarz tonizują naczynia krwionośne, zmniejszają wysięki okołonaczyniowe, obkurczają rozszerzone pory i zmniejszają worki pod oczami. Leczą stan zapalny spojówek.

 

Hibiscus obniża zawartość kreatyniny, kwasu moczowego, sodu i fosforanów w wydalanym moczu.

 

Hibiskus jako kosmetyk

Hibiskus stosowany zewnętrznie i wewnętrznie dostarcza licznych antyoksydantów, które spowalniają procesy starzenia się skóry. oraz witaminę C, będącą niezbędnym składnikiem przy produkcji kolagenu, który jest białkiem odpowiadającym za napięcie skóry i redukcję zmarszczek.

Kwiaty hibiskusa łagodzą podrażnienia, a także wykazują działanie antybakteryjne. Kielichy i kieliszki hibiskusa chronią skórę przed powstawaniem pajączków. Osoby, które zmagają się z cerą naczynkową mogą więc sięgnąć po kosmetyki z hibiskusem, gdyż hibiskus działa wzmacniająco na ścianki naczyń krwionośnych.

Jako kosmetyk hibiskus może być stosowany jako gotowy produkt lub w postaci naparu np. tonik do skóry czy płukanka do włosów.

 

Przeciwwskazania:

Hibiscusa nie należy zażywać w okresie ciąży, wpływa bowiem rozkurczowo na na mięśnie macicy.

Hibiscus wchodzi także w interakcje z lekami antykoncepcyjnymi na bazie estrogenu.

Nie powinny stosować go nadmiernie osoby z niskim ciśnieniem.

 

Korzeń z ketmii obniża płodność kobiet. Istnieją wyniki badań dowodzące, że alkoholowe wyciągi z korzenia hibiskusa róży chińskiej hamują implantację zygoty nawet w 100% (w dawce 400 mg/kg masy ciała).

Z tego względu, że nie wiadomo do końca, które składniki ketmii wpływają na gospodarkę hormonalną i funkcje płciowe (właściwości antypłodnościowe – Antifertility) nie polecam preparatów z hibiskusa kobietom planującym ciążę, a tym bardziej kobietom mającym trudności zajścia w ciążę.

Składniki hibiskusa zaburzają także proces wytwarzania plemników.

 

źródło: dr. H.Różański, notatki własne.