Jemioła - dobra przy nowotworach i nie tylko

[Ismer]

Jemioła – Viscum (Mistel, Mistletoe) z rodziny Loranthaceae jest rośliną półpasożytniczą,  pasożytuje na drzewach i ma zmienny skład chemiczny jakościowy i ilościowy, zależnie od gatunku żywiciela, choć także powtarzalne i stałe metabolity wtórne.

Obecnie w wielu krajach Europy straciła na znaczeniu, choć surowiec – ziele jemioły Herba Visci jest dostępne w sklepach zielarskim.
Istnieją również pozajelitowe i doustne nowoczesne formy oparte na ekstraktach z jemioły, standaryzowane na zawartość składników czynnych.
Jemioła pasożytuje na drzewach iglastych (np. sosna, modrzew, jodła, świerk) i liściastych (np. topola, dąb, jabłoń, wiąz).

Surowiec jest pozyskiwany z gatunku Viscum album L., podgatunku Viscum album ssp. abietis (Wiesb.) Abrom., Viscum album ssp. austriacum (Wiesb.) Vollm.

Stymuluje aktywność limfocytów CD3+ CD4+, limfocytów NK –  Natural Killers oraz sekrecję cytokin (po podaniu pozajelitowym), dzięki temu preparaty jemiołowe ograniczają przerzuty nowotworów i działaja cytotoksycznie oraz cytostatycznie wobec komórek nowotworowych.

Maceraty i zastrzyki z jemioły działają hipotensyjnie, kardiotonicznie, immunostymulująco, uspokajająco i rozkurczowo. po podaniu pozajelitowym pobudzają produkcję limfokin i limfocytów. Wiskotoksyny II, III i IVB działają przeciwnowotworowo.

 

Maceraty z ziela jemioły (sporządzone na zimno, poprzez zalanie rozdrobnionego lub zmielonego surowca, także świeżego chłodną lub ciepłą wodą przegotowaną i pozostawienia na 8 godzin) obniżają ciśnienie krwi, uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, podnoszą odporność organizmu, działają uspokajająco, przeciwpadaczkowo i przeciwkrwotocznie. Zmniejszają obfitość krwawień miesiączkowych i podnoszą krzepliwość krwi.
Macerat można pić 3-4 razy dziennie po 100 ml (1 łyżka surowca na 200 ml wody).

Intrakt z jemioły i napar to wyciągi na gorąco, uszkadzające proteiny i proteidy oraz lektyny jemiołowe, przez co pozbawione są działania hipotensyjnego i immunostymulującego. Działają jednie uspokajająco, rozkurczowo, przeciwzapalnie.

Nalewka na słabym alkoholu (winie) ma lepsze właściwości, choć również większość składników zostaje zdenaturowana i unieczynniona.
Najlepsze są maceraty na zimno ze świeżego surowca oraz świeży surowiec zmielony w miodzie (1 łyżeczka ziela zmielonego na 2 łyżki miodu), zażywany 3 razy dziennie po 1 łyżce.

Maść z owoców jemioły służy do smarowana guzów rakowych zewnętrznych. Trzeba tę kurację powiązać z leczeniem wewnętrznym – pozajelitowym (zastrzyki, np. z Iscador).

Jemioła pozajelitowa wspomaga również leczenie łuszczycy i ciężkich form trądziku, ponadto chorób alergicznych, zapalenia przydatków, przewlekłych infekcji skóry, układu moczowego, trawiennego i oddechowego.

 

Ziele jemioły to surowiec aminowy, aminokwasowy, lektynowy i białkowy.

Jemioła jest zasobna w polipeptydy i glikoproteidy, acetylocholinę, beta-fenylo-etyloaminę, tyraminę, lektyny glikoproteinowe, fenylopropanoidy (syringina), kwas kawowy i gentyzynowy; co ciekawe, jemioła zawiera eleuterozyd E, charakterystyczny dla Eleutherococcus.

Lektyny należą do fitoglutynin i zbudowane są z części cukrowej oraz białkowej. Zlokalizowane są na powierzchni błon komórkowych zapewniając kontakt, przyleganie i różnicowanie komórek w tkanki. Różna budowa lektyn zapewnia specyficzność tkankową roślin i identyfikowanie określonej tkanki. Lektyny zawierają w budowie metal, np. mangan, cynk, magnez.

Podobne właściwości wykazują glikoproteiny powierzchniowe komórek zwierzęcych. Namnożone komórki nowotworowe odrywają się od macierzystego ogniska i są przenoszone z krwią i limfą. Gdy napotkają odpowiedni rodzaj tkanki, który rozpoznają dzięki glikoproteinom – przyłączają się do organu i ulegają intensywnej proliferacji. Lektyny jemiołowe utrudniają ten proces, zmniejszając ryzyko metastazy (przerzutu). Dodatkowo mają wpływ immunostymulujący, aktywujący makrofagi, limfocyty T, NK i cytotoksyczne. Zwiększają produkcję martwiczego czynnika nowotworów TNF. Aktywują syntezę limfokin.
Lektyny działają również przeciwdepresyjnie i przeciwbólowo, poprawiają samopoczucie pacjentów. Zwiększają uwalnianie endorfin.

W jemiole są obecne wiskotoksyny I, II, III, IVb (viscotoxins) o działaniu cytotoksycznym i przeciwnowotworowym.

Przy bezpośrednim oddziaływaniu na komórki rakowe niszczą je w krótkim czasie. Dlatego maść ze świeżych owoców miała dawniej zastosowanie w leczeniu guzów rakowych zewnętrznych.

Z tego względu, że działanie cytotoksyczne, przeciwnowotworowe, hipotensyjne zależy od związków proteinowych, peptydowych, lektyn, polisacharydów, estrów aminowych i amin oraz pochodnych amidowych – najskuteczniejsze są preparaty jemioły podawane podskórnie i domięśniowo. Gorąca woda, stężone kwasy, sole i zasady, stężony alkohol, eter uszkadzają strukturę czynnych związków jemioły. Podane doustnie są trawione do składników prostych, pozbawionych działania farmakologicznego.

 

Maść jemiołowa – Unguentum Visci na guzy rakowe, a także na oporne kłykciny można sporządzić samodzielnie.

W tym celu świeże owoce jemioły należy rozcierać w moździerzu z olejem rycynowym Oleum Ricini, lanoliną (lanolinum, lub Linomag), niewielką ilością gliceryny (glicerolum; nie dawać więcej niż 1 łyżkę na 50 g owoców) oraz z roztworem soli fizjologicznej (dostępna w aptekach) – Natrium chloratum – solutio 0,9% (potrzeba około 2 łyżki roztworu na 50 g owoców). Maść powinna być 50%. Uciera się trudno i jest lepka oraz ciągnąca. Przechowywać w lodówce. Zmiany smarować 3 razy dziennie.

 

Z ziela jemioły polecam sporządzić macerat – Maceratio Visci.
W tym celu najlepiej świeże ziele przemielić przez maszynkę (uwaga! ziele twarde i włókniste, odradzam użycie słabej elektrycznej maszynki do mięsa, bowiem połamie nożyki; tutaj sprawdzi się ręczna duża maszynka do mięsa), następnie zalać letnią przegotowana wodą z odrobiną soli kuchennej (0,5% roztwór soli kuchennej). Roztwór soli ułatwia ekstrakcję frakcji aminokwasowej i peptydowej. Pozostawić pod przykryciem na 6-8 godzin, przecedzić. Przechowywać w lodówce do 3 dni. Pić 3 razy dziennie po 30-50 ml. (2-3 łyżki surowca zalać 1 szklanką wody).

 

Słaby alkohol i wino i nasz przewód pokarmowy unieczynnią niektóre związki jemiołowe, jednakże preparat zachowa sporo jeszcze właściwości leczniczych.
Nie należy jednak oczekiwać wybitnego spadku ciśnienia krwi, czy działania onkostatycznego. Ewentualny spadek ciśnienia zależy od obecności flawonoidów w wyciągach alkoholowych.

Ze świeżego ziela można sporządzić wyciąg na winie wytrawnym (działanie przeciwmiażdżycowe, rozkurczowe, immunostymulujące, wzmacniające, żółciopędne, pobudzające przemianę materii, moczopędne) lub alkoholu 20-35%. Polecam proporcje 1:3 i 1:5. Dawkowanie odpowiednio 5-10 ml 1-2 razy dziennie. Nalewka jemiołowa na winie czerwonym 1:5 – mały kieliszeczek 1 raz dziennie przy miażdżycy, nadciśnieniu i dla wzmocnienia oraz poprawy przemiany materii.

Świeże owoce i zmielone ziele można zamrozić i przechowywać 1 rok. Zużywać na bieżąco przy sporządzaniu maceratu lub maści.

 

Ziele jemioły i owoce należy zbierać od lutego do kwietnia, aczkolwiek fitoterapia tradycyjna zaleca zbieranie surowca od grudnia do lutego.

 

źródło: dr. H.Różański