Kolendra

[Ismer]

Coriandri Fructus – owoc kolendry.

 

Surowiec pochodzi z kolendry siewnej – Coriandrum sativum Linne, z rodziny baldaszkowatych – Umbelliferae = Apiaceae.
Do celów przyprawowych i lekarskich uprawiane są formy o dużych owocach – Coriandrum sativum varium vulgare i varium microcarpum.

Owoc kolendry zawiera od 0,5 do 1% olejku eterycznego bogatego w linalol (60-70%), ponadto alfa- i beta-pinen, limonen, geraniol, borneol. Limonen to mieszanina dwóch odmian tego związku: S-(+)-linalol (ok. 80%) i R-(-)-linalol (20%). W owocach jest zawarty olej tłusty, sacharydy i furanoizokumaryny.
W niedojrzałych owocach, w zielu i korzeniu występuje trans-tridecen(2)-al(1) o charakterystycznym zapachu (nieco pluskwiakowym).
W handlu jest dostępny olejek eteryczny kolendrowy – Oleum Coriandri, bogaty w linalol, geraniol, cymol, pinen, felandren, dipenten, terpinen i borneol.

Świeże ziele kolendry zawiera sporo kumarynowców i flawonoidów, trans-tridecenal i olejek lotny, ponadto fenolokwasy. Działa silnie żółciopędnie i trawiennie, reguluje wypróżnienia. Wykazuje działanie rozkurczowe, moczopędne i przeciwbakteryjne.
Napar ze świeżego i suchego ziela (z 1-2 łyżek na szklankę wrzątku) można pić 4 razy dziennie po 100 ml przy nieżycie układu oddechowego i pokarmowego, jako środek czyszczący nerki i żółciopędny.
Z miodem lub sokiem malinowym dobry na gorączkę i przeziębienie, do łagodzenia objawów grypy.
Świeże ziele działa antyseptycznie na skórę, przeciwzapalnie i gojąco na paprzące się rany; szczególnie korzystnie działa świeże roztarte ziele z tranem lub olejem lnianym.
Masło, tran i olej lniany ucierany z zielem świeżej kolendry polecam w leczeniu oparzeń i wyprysków.

 

Olejek kolendry można zażywać doustnie 3-4 razy dziennie na miodzie lub cukrze przy nieżycie układu oddechowego (po 4-6 kropli).
Olejek kolenrowy działa wiatropędnie, przeciwskurczowo, przeciwgnilnie, przeciwfermentacyjnie, żółciopędnie, trawiennie, moczopędnie, wzmaga krążenie krwi i limfy w obrębie jelit, zapobiega atonii przewodu pokarmowego.

 

Nalewka na owocach mielonych i z olejkiem eterycznym kolendrowym uśmierza bóle stawów, mięśni, bóle miesiączkowe i bóle głowy.
Polecam przygotowywać taką nalewkę na ciepłym (ale nie gorącym) spirytusie, przynajmniej 70%.
Na 100 g owoców lub 10 ml olejku przypada 300 ml spirytusu. Taki spirytus dobry jest na katar, nudności i skurcze żołądka, bóle głowy. Ponadto do wcierania w obolałe kończyny i plecy, w kark przy bólach stawów, mięśni, nerwobólach, po kontuzjach i urazach.

Napar z owoców (należy stosować owoce zmielone lub zgniecione w moździerzu, dotyczy to również innych przypraw, aby składniki czynne przedostały się do wody, alkoholu, oleju, octu lub innego rozpuszczalnika) przyrządza się biorąc 3 g owoców na 200 ml wrzątku. W ciągu dnia wypić 2-3 szklanki naparu. Dobry też napar na mleku.
Przy przeziębieniu i grypie korzystny jest dodatek propolisu, miodu, soku malinowego. Ponadto przy chrypce i kaszlu napar pić często.
Olejek i spirytus kolendrowy można stosować do przemywania skórnych zmian wywołanych bakteriami i wirusami (liszaje, ropnie, trądzik, opryszczki).
Wcieranie olejku i spirytusu kolendrowego w kończyny poprawia krążenie skórne i przyczynia się do ustępowania obrzęków.

 

Specyficzny smak ziela wzbogaca walory smakowo-zapachowe sałatek jarzynowych i serów (np. biały ser z siekanym zielem kolendry, oliwka ze świeżym zielem kolendry do sałatek, sery pleśniowe posypane siekanymi listkami kolendry).
Ziele kolendry to dobra przyprawa do mocnych rosołów, ryb, sosów do dziczyzny, do marynat.
Jako przyprawa bardziej znany jest owoc kolendry, dobry do rosołów, sosów, marynat, ryb, sałatek, kiszonek.
Dobrą przyprawą jest ocet i oliwka, w których moczono ziele kolendry, albo mielone i całe owoce kolendry. Przyprawę trzeba rozcierać w moździerzu lub mielić tuż przed użyciem, szybko bowiem traci lotne i smakowe składniki.
Zmielone owoce kolendry lub kminku długo przechowywane nie dość, że tracą olejek i moc leczniczą, to jeszcze nabierają nieprzyjemnego zapachu i smaku w wyniku utleniania niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, które są obecne w oleju tłustym.

 

Reasumując, ziele kolendry polecam przy schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego, ponadto przy niedomogach trzustki i żołądka, przy słabej perystaltyce przewodu pokarmowego, w chorobach układu moczowego (infekcje, kamica, kolki).
Owoc kolendry przy zaburzeniach trawiennych, niedoborze mleka w czasie laktacji, przy nieprzyjemnym zapachu z ust, przy atonii jelit i zaparciach. 
Ziele i owoc korzystnie działają przy przeziębieniach i zapaleniu oskrzeli.
W preparatach dermatologicznych i kosmetycznych ekstrakty i olejek (1-15%) jako środek antyseptyczny, poprawiający krążenie skórne i przeciwłupieżowy, ponadto dezodorujący.
Przy dłuższym zażywaniu preparatów kolendry nie należy opalać się intensywnie na słońcu i w solarium, bowiem zwiększa wrażliwość skóry na promienie UV.

 

źródło: dr. H.Różański 

[Ismer]

Kolendra jest jedną ze starszych roślin leczniczych używanych przez człowieka (w każdym razie taki jej użytek potwierdza archeologia i analiza najstarszych rozszyfrowanych materiałów piśmiennych które przetrwały próbę czasu). Jej nazwa wywodzi się od słów greckich: koris — pluskwa i annon – anyż.
Świeże liście i niedojrzałe owoce mają nieprzyjemny zapach pluskwy, który znika dopiero po dojrzeniu rośliny.
W starożytnym Egipcie od V do XXII dynastii używano kolendry jako szczególnie skutecznej w leczeniu chorób wątroby i jelit.
Roślina ta wchodziła też w skład specjalnego napoju piwnego sporządzanego tam przeciwko blednicy egipskiej, a także maści stosowanej w bólach głowy. W średniowieczu natomiast uważano, że kolendra jest znakomitym afrodyzjakiem.
Medycyna ludowa różnych ludów sięgała i sięga dość często po tę roślinę. Najczęściej napar z kolendry stosowano do poprawy apetytu przy przeziębieniach i chorobach żołądkowych, jako środek gojący rany i przeciwbólowy.
W medycynie tybetańskiej owoce kolendry wchodzą w skład mieszanek stosowanych w przypadkach chorób górnych dróg oddechowych.
Medycyna chińska uważa, iż liście kolendry (w połączeniu z szafranem) sprawdzają się do wywołania potów w momencie wystąpienia wysypki przy ospie wietrznej lub odrze. Chińczycy zalecają też tę roślinę przy nieświeżym oddechu (odwar z naci do płukania ust).
W Maroku naparem z nasion kolendry leczy się zakażenia grypowe.

 

Współczesne badania rośliny potwierdzają, że owoce kolendry korzystnie działają na metabolizm tłuszczów. Badacze indyjscy stwierdzili, że u myszy karmionych tłustym pokarmem z dodatkiem owocu kolendry znacząco zmniejszyło się stężenie cholesterolu oraz trójglicerydów we krwi. Dodatkowo zwiększyło się stężenie dobrego cholesterolu (HDL).

Naukowcy z Coleraine wykazali w badaniach na zwierzętach, iż kolendra (podobnie zresztą jak np. lucerna, jałowiec i parę innych ziół) oddziałuje na metabolizm glukozy (hamuje nadmierne pragnienie u zwierząt oraz zmniejsza ilość glukozy we krwi).

Z własnej praktyki rekomenduję  mieszankę z równych części kolendry, kopru, kminku (czasem dodaję rumianek lub coś innego) - jest niezawodna w skurczowych bólach brzucha.
Mieszanka ta sprawdza się również w zespole jelita drażliwego (łagodzi skurcze jelit).
Co do składu rośliny dodałbym jeszcze, że kolendra zawiera dużo fosforu.
Na zakończenie: większość opracowań nie podaje działań ubocznych i nie przestrzega przed długotrwałym użyciem medycznym surowca.
Warto jednak pamiętać, iż kolendra podobnie jak i inne rośliny z rodziny selerowatych (np. koper ogrodowy, kminek) może u niektórych osób wywoływać różnego typu reakcje alergiczne np. zapalenie spojówek, katar itp. Na szczęście takie reakcje są rzadkie.
Ponieważ roślina ta zawiera antywitaminę B1 w przypadku długiego i systematycznego używania kolendry warto byłoby ją uzupełnić przyjmując witaminę B1.

 

źródło: Roman M.